Rodzina w rozumieniu prawa cywilnego

Rodzina to pojęcie najbardziej znajome szaremu człowiekowi, jest zatem oczywiście regulowane przez przepisy prawa cywilnego...

Zagadnienie rodziny jest szczegółowo uregulowane w ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z 1964 nr 9 poz. 59 ze zm.). Sama ustawa jednak nie definiuję ani pojęcia „rodziny” ani pojęcia „gospodarstwa domowego”. Stanowisko doktryny oraz inne akty prawne związane z prawem rodzinnym przybliżają znaczenie tych pojęć.

Zgodnie z art. 23 kodeksu rodzinnego, zawarcie związku małżeńskiego stanowi zdarzenie prawne, które bezpośrednim następstwem jest założenie nowej rodziny. Założona w ten sposób rodzina funkcjonuje w czasie trwania związku małżeńskiego, chociażby małżonkowie nie mieli dzieci (por. „Komentarz do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”). W piśmiennictwie zachodzą jednakże spory odnośnie wąskiego i szerokiego znaczenia pojęcia „rodzina” (którego nie należy mylić w tym kontekście z pojęciami krewni oraz spokrewnieni). Przeważa stanowisko, iż rodziną w sensie ścisłym są tylko małżonkowie, oraz będące na ich utrzymaniu wspólne dzieci. W sensie węższym do rodziny należą także przysposobieni czy pasierbowie.

Elementem małżeństwa jest wspólność pożycia, która przejawia się w istnieniu pomiędzy małżonkami więzi fizycznej, psychicznej i gospodarczej. Właśnie więź gospodarcza jest realizowana w sensie ekonomicznym przez m.in. prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego małżonków. Prowadzenie takiego gospodarstwa należy zaliczyć do obowiązków małżeńskich, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a które istotną częścią nowo-założonej rodziny.