Zasady przyznawania zadośuczynienia

Zadośuczynienie za krzywdę jest bardzo trudne to wyrażenia w pieniądzu. Określanie jego wysokości nie może być oderwane od rzeczywistości, ale musi też przedstawiać jaką rzeczywistą wartość. W przypadku dochodzenia roszczeń z tego tytułu przed sądem powszechnym należy jednak pamiętać, że i tą sytuację reguluje wieloletnia praktyka orzecznicza...

 Zagadnienie wysokości zadośuczynienia rozpatrywał m.in. Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z dnia 10 kwietnia 2008 r. (III Ca 279/08), który wskazał, że na wysokość zadośuczynienia wpływa nie tylko stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu, ale także indywidualne cechy osoby poszkodowanej, długotrwałość leczenia, jej wiek, rokowania na przyszłość, utrudnienia w życiu codziennym, na jakie poszkodowana napotyka w związku z dolegliwościami i następstwami wypadku. Zatem ustalając wysokość zadośuczynienia za doznaną krzywdę nie można opierać się wyłącznie na wielkości trwałego uszczerbku na zdrowiu, a należy zwrócić uwage na wszelkie okoliczności towarzyszące zdarzeniu. Następnie należy wskazać na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r. (II UKN 681/98), w którym stwierdzono, że przy ocenie wysokości zadośuczynienia należy, przede wszystkim, uwzględnić nasilenia cierpień, długotrwałość choroby, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym. W orzecznictwie powszechnie powszechnie funkcjonuje pogląd, iż ustalenie uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego wyłącznie na podstawie procentowego uszczerbku stanowi wielkie uproszczenie i nie może być akceptowane. Sąd Najwyższy w innym orzeczeniu (I CK 7/05, niepublikowany) stwierdził, że na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wysokość zadośuczynienia, skałdają się cierpienia fizyczne i psychiczne, których rodzaj, natężenie i czas trwania należy każdorazowo określić w okolicznościach każdej sprawy. Mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie nieznajdujące oparcia w treści art. 445 § k.c., który wszakże w żadnym wypadku nie odwołuje się do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. Jeszcze dalej posunął się SN w wyroku z dnia 17 wrzesnia 2010 r. II CSK 94/10 wskazując, że właściwie nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokosci zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, bowiem zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartosci.

Następnie należy wskazać, że celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie cierpień fizycznych, a więc bólu i innych dolegliwości oraz cierpień psychicznych, czyli negatywnych odczuć przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, wyłączeniem z normalnego życia itp. Zadośuczycnienie powinno całościowo rekompensować cierpienia poszkodowanego, zarówno też już doznane jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości (a więc prognozy na przyszłość). Warto przytoczyć w tym miejscu twierdzenia zawarte w wyroku SN z dnia 16 lipca 1997 r., gdzie stwierdzono, że zdrowie stanowi dobro szczególnie cenne, toteż przyjmowanie niskich kwot zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę prowadzi do niepożądanej jego deprecjacji. Zgodnie z art. 445 k.c., zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej czy też określonej regułami tak, jak w ustawie wypadkowej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość.